ALTEA - 'Hijskranen piepen werkeloos in de aprilwind op verlaten bouwplaatsen. Half afgebouwde huizen staan er als betonnen skeletten bij en de geroeste hekken om de percelen liggen omver. De zon schijnt weer volop, maar boven de bouwwereld aan de Costa Blanca hangen grijze wolken en in de rest van Spanje is het niet veel beter. Steeds meer bordjes 'se vende' worden vervangen door 'se alquila' (te huur) want de verkoop is hopeloos achterop geraakt. Huizenprijzen zijn soms met 40% gezakt. Wie op zoek is naar een betaalbare villa of naar interessante beleggingsobjecten, stapt nú in!'


Van de expats in Spanje hebben met name de Britten het erg moeilijk. Bankdirecteuren aan de Costa Blanca vinden regelmatig sleutelbossen van deze klanten op hun bureau omdat ze hun hypotheek niet meer kunnen betalen. Ze vluchten terug naar hun thuisland in de hoop daar van hun schamele pensioen het hoofd boven water te kunnen houden. Banken organiseren veilingen van verlaten woningen om iets van hun verliezen terug te kunnen schrapen. 'Amerikaanse toestanden in Spanje', kopte een krant.

De werkloosheid van ruim 20% in Spanje is tragisch vergeleken met de rest van Europa. Het Iberisch Schiereiland moet het immers grotendeels hebben van de bouw en het toerisme; twee sectoren die zwaar te lijden hebben. Toch zijn er makelaars die het nog steeds goed doen, vooral in de duurdere sector met luxe objecten. Amerikaanse klanten hebben grote interesse en ook de Saoedi's en rijke Russen zitten niet stil. In de groep makelaars vallen de Nederlandse ondernemers in positieve zin op.

Veel Spaanse gezinnen hebben echter grote financiële problemen door de economische crisis; in elke familie is er minstens één persoon werkloos en in veel gevallen beide partners. Men valt vaak terug op oude gewoontes; ouders en volwassen kinderen wonen weer onder één dak om de kosten van levensonderhoud met elkaar te kunnen delen.

Een Spaanse oud-voorzitter van een Lions Club verloor zijn bouwbedrijf en villa. "Ik ben nu op zoek naar een dubbel bewoonbare woning, omdat ik met mijn vrouw bij mijn dochter in moet trekken." Zijn vale gezicht en wazige ogen spreken boekdelen. En tóch... tóch is hij in staat om zich door deze zware tijd heen te worstelen, want net als zijn ouders heeft ook hij zijn dochter met de paplepel ingegeven dat de familieband vóór alles gaat en dat borrelt in moeilijke tijden vanzelf weer naar boven.

Totdat de crisis zich aankondigde, kon het maar niet op. Bestaande -en nieuwbouwwoningen gingen als warme broodjes over te toonbank tegen prijzen die blijkbaar 30 tot 40 procent boven de reële marktprijs lagen. Nu lijkt Spanje in de ogen van de noorderlingen weer weg te zinken in dat land achter de Pyreneeën, maar oude culturele wetten, waarden en normen steken - zoals nu blijkt - weer de kop op. Trokken Spaanse gastarbeiders in de jaren '60 van de vorige eeuw o.a. naar Nederland, nu steken constructeurs en projectontwikkelaars de Middellandse Zee over; langs de zonnige kusten van Marokko staan opvallend veel wervende borden met bouwprojecten van Spáánse ondernemers. De prijzen van nieuwbouwwoningen zijn er - zoals de Iberiërs in eigen land gewend waren - schrikbarend hoog...
Kopers? Jazeker; gepensioneerde Spanjaarden en Marokkanen uit Europa! maar ook beroemde voetballers en filmhelden. Ze kunnen er in alle rust van hun centen genieten; het dagelijks leven is er - vergeleken met de overkant - spotgoedkoop en de infrastructuur neemt Europese vormen aan.

Nederlanders doen het goed

Wie het - gezien de omstandigheden - opvallend goed doen, zijn de Nederlandse ondernemers aan de Costa Blanca. Ze vinden elkaar steeds beter en zijn vaak inventief in het opbouwen van samenwerkingsverbanden. De oprichting van de Nederlandse Business Club Costa Blanca in 2009 was daar een logisch gevolg van. Niet voor niets kwam Jan Alderliesten, hoofd van de Economische Afdeling van de Nederlandse Ambassade in Madrid, speciaal naar de Costa Blanca om zijn landgenoten te complimenteren met dit initiatief en zijn medewerking toe te zeggen.

Onder de leden bevinden zich ondernemers uit alle geledingen, van juridisch en financieel adviseurs, makelaars, verzekeraars en verwarmingsdeskundigen - ook in Spanje kan het koud zijn - tot artsen, fysiotherapeuten en zorgverleners, kunstenaars, bakkers, bankdirecteuren, hypotheekverstrekkers, web-page bouwers en uitgevers, maar ook voormalig Philips topman Eric Durieux - nu Honorair Consul - die als mede-oprichter en oud-ondernemer zijn meerwaarde letterlijk beschikbaar stelt.

Een van de leden, een hotelhouder in Bocairent (niet ver van Valencia), doet het opvallend goed.
Zijn klanten? 80% Spanjaarden! Alle leden hebben hun huiswerk goed gedaan. Voorwaarde is namelijk dat je het Spaanse ondernemersklimaat kent en dat je bijvoorbeeld weet wat het belang van de inbreng van een goede 'gestor' (administrateur) is. Verder moet je weten dat een 'amigo' geen vriend is maar een kennis die je met een glimlach de verkeerde kant opstuurt en dat een 'amigo amigo' een échte vriend is die je zijn bed afstaat als het nodig is.

Nederlandse journalisten die denken even naar Spanje af te kunnen zakken om een pittig verhaal over Spanje te schrijven om de lezers in Nederland gerust te stellen dat het in het 'poldermodel' goed leven is, hebben geen idee waar ze het over hebben, ondanks het instorten van de huizenmarkt in Spanje en de grote werkloosheid.
Heel anders is het soms gesteld met Nederlandse bejaarden in de Spaanse verzorgingstehuizen; geen familie die hen opzoekt of aandacht aan hen besteedt... tja, andere waarden en normen waar Spanjaarden dan weer vreemd van opkijken.

Niet lam maar trots


 'Spanjaarden kunnen niet goed omgaan met slecht nieuws; ze slaan er lam van', staat in het Financiële Dagblad. Die conclusie kan alleen maar uit de Nederlandse 'hokjesgeest' komen. Nee, het ligt toch heel anders. Een Spanjaard is en blijft trots; hij zal nooit naar buiten brengen dat hij thuis op een houtje zit te bijten en niet bij de pakken neer gaan zitten. Zijn oude en behouden waarden én zijn overlevingsdrang komen hem nu dan ook goed van pas!






© door Jaap van Kluijven